Willem Lumey

Tachtigjarige Oorlog

Willem Lumey (1542-1578) stamde uit het geslacht Van der Marck. Hij zwoer wraak na de onthoofding van Egmont en Horne in 1568. Samen met andere edellieden ondernam hij roof- en plundertochten. Lumey sloot zich korte tijd later aan bij Willem van Oranje.

Van der Marck

Willem Lumey werd op 14 oktober 1542 geboren als Willem II van der Marck te Lummen, een plaats in Belgisch Limburg. Willem was de zoon van Jan van der Marck en Margaretha van Wassenaar, de dochter van de burggraaf van Leiden. De familie Van der Marck uit Lummen waren nazaten van een Duits adellijk geslacht dat in het Rijnland een groot aantal graafschappen en hertogdommen verwierf. De familienaam 'Van der Marck' verwijst naar het graafschap Marck, dat aan de rivier de Roer tussen Recklinghausen en Dortmund lag. De overgrootvader van Willem Lumey was de Willem van der Marck, de man die in 1482 de prins-bisschop van Luik liet vermoorden, zodat zijn zoon deze functie kon overnemen.

Geweld

Ook Willem Lumey ging niet zachtzinnig te werk. Zijn acties tijdens de Tachtigjarige Oorlog kenmerkten zich door afpersing, geweld en moord. Hij had zich aangesloten bij de opstandige edelen en vocht aan de zijde van Willem van Oranje, toen deze in 1568 met zijn opstandelingenlegertje de Maas bij Stokkem overstak. Lumey was zeer haatdragend. Zijn wraakzucht trof vooral katholieke geestelijken. Zo mishandelde hij de nonnen van het klooster van Hoei, een plaatsje bij de samenvloeiing van de Maas, de Hoyoux en de Mehaigne in de huidige provincie Luik. Zijn gewelddadigheid kende geen grenzen: hij liet bijvoorbeeld een monnik voortslepen door hem aan de staart van een paard te laten binden.

Luitenant in Holland

Willem Lumey werd in 1571 opperbevelhebber bij de watergeuzen. Op 1 april 1572 werd Den Briel onder zijn leiding ingenomen. De inname van de stad Den Briel was geen technisch hoogstandje. Lumey had van de plaatselijke veerman Jan Koppestok vernomen dat de stad nauwelijks verdedigd kon worden, want er was op dat moment geen Spaans garnizoen in Den Briel gelegerd. De inname van Den Briel was een belangrijke overwinning voor de opstandelingen van Willem van Oranje, want vanuit deze stad kon nu als uitvalsbasis gebruikt worden om ook andere steden in Holland en Zeeland aan te vallen.

Problemen

Willem van Oranje benoemde hem tot zijn luitenant in Holland, maar er ontstonden al snel problemen. Willem Lumey was eigenwijs. Hij wilde niet luisteren naar de stadsbestuurders of de Staten van Holland en hij bleef heel gewelddadig. Een goed voorbeeld daarvan is de moord op de geestelijken uit Gorkum. Zeventien priesters en twee broeders werden mishandeld en opgehangen. Eerder waren al enkele geestelijken op de Grote Markt in Den Briel verbrand. Deze katholieken kwamen als de martelaren van Gorkum in de geschiedenisboeken. Ook bij de Inname van Schoonhoven op 20 oktober 1572 liet Lumey zich door wraaklust leiden. In Schoonhoven werden twee monniken vermoord.

Delft

Willem Lumey werd na de moord op de prior van het Agathaklooster in Delft, Cornelis Musius, een vriend van Willem van Oranje, gevangengezet in het kasteel van Gouda. Cornelis Musius was de rector van het Sint-Agathaklooster in Delft. De rector had een vrijgeleidebrief van Willem van Oranje gekregen, maar van dit schrijven had Lumey zich niets aangetrokken. Hij liet Cornelis Musius gevangennemen en ophangen aan de galg op de Blauwe Steen in de Breestraat in Leiden. Omdat men Lumey nodig had werd hij korte tijd later vrijgelaten, maar korte tijd later, toen bekend werd dat hij weer gewelddadige plannen beraamde, werd Willem Lumey opgesloten in slot Honingen in Kralingen. Maar ook deze keer zat hij niet lang vast.

Latere jaren

Willem Lumey ontsnapte uit Honingen en vestigde zich in Rotterdam. Lumey tekende protest aan tegen zijn gevangenneming en het verlies van zijn functie, maar hij kreeg geen gelijk. In mei 1574 verzochten de Staten van Holland hem te vertrekken. In feite werd Willem Lumey het land uitgezet. Hij ging verhaal halen bij de keizer van het Heilige Roomse Rijk in Aken en vestigde zich uiteindelijk op zijn landgoed bij Luik. Men zegt dat Lumey later berouw kreeg en dat hij toenadering zou hebben gezocht tot de bisschop van Luik en andere invloedrijke katholieken in de Zuidelijke Nederlanden.

Overlijden

Willem Lumey overleed in 1578. Zijn dood is ook met mysterie omgeven. Hij zou zijn omgekomen door de beet van een hond, maar men neemt nu aan dat hij werd vergiftigd. Lumey was ongehuwd gebleven. Hij werd op 8 mei 1578 door zijn broer begraven in zijn geboorteplaats Lummen, in de huidige Belgische provincie Limburg. De kist met zijn stoffelijk overschot werd op 16 oktober 1872 overgebracht naar de crypte van de toenmalige Kapucijnenkloosterkerk in Edingen, in de provincie Henegouwen, waar de grafkelder lag van de familie Arenberg-de Ligne, waartoe ook Van der Marck behoorde.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de Tachtigjarige Oorlog. Lees Tachtigjarige Oorlog als u meer wilt weten over de oorlog van de Nederlandse gewesten tegen Spanje en het ontstaan van Nederland. Willem Lumey komt ook voor in onze uitgave Tachtigjarige Oorlog 1568-1648.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Tachtigjarige Oorlog

De Tachtigjarige Oorlog was niet alleen de langstdurende oorlog in de Nederlanden, maar ook de belangrijkste, want de Nederlandse gewesten keerden zich af van het Habsburgse bestuur en daardoor ontstond de zelfstandige staat Nederland. In de Tachtigjarige Oorlog vonden een groot aantal belegeringen en veldslagen plaats. De belangrijkste worden besproken in het 'Tachtigjarige Oorlog 1568-1648: de opstand en het ontstaan van Nederland'. Ook de belangrijkste veldheren, zowel aan Spaanse als aan Nederlandse zijde, zijn te vinden in deze uitgave.
Tachtigjarige Oorlog


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.