Historische plaatsen in Zuid-Holland

Stad en streek

Geschiedenis Den Haag
Geschiedenis Leiden
Geschiedenis Rotterdam

Thema

Kastelen Zuid-Holland

Alblasserdam

In 1277 werd de rivier de Alblas afgedamd. Zoals op veel plaatsen in Nederland gingen ook hier mensen wonen bij de dam en daardoor ontstond de plaats Alblasserdam. Het water bleef een belangrijke rol spelen in de geschiedenis van Alblasserdam.
Alblasserdam

Alphen aan den Rijn

Op de plek waar nu het centrum van Alphen aan den Rijn ligt stond in de Romeinse tijd het fort Albaniana. Aan het begin van deze eeuw vonden onderzoekers talrijke objecten, waaronder een kalkstenen plaat met inscriptie uit de hoofdpoort. Albaniana werd rond 270 verlaten.
Alphen aan den Rijn

Bolnes

Bolnes ligt aan de Nieuwe Maas op het eiland IJsselmonde bij Ridderkerk. De zandrug tussen rivieren werd al in de oudheid bewoond. Men vond vuurstenen voorwerpen uit de tijd dat rondtrekkende jagers door onze streken trokken.
Bolnes

Brielle

In de middeleeuwen was de vestingstad Brielle de vijfde stad van Holland. Nu is Brielle de meest gave stad aan de rand van het Europoortgebied. Brielle ligt aan het Brielse Meer op het voormalige eiland Voorne in Zuid-Holland. De Sint-Catharijnekerk moest de grootste kerk van Holland worden, maar werd nooit voltooid. In 1482 was het geld op. Alleen het kerkschip van de Sint-Catharijnekerk was klaar. En zo bleef het.
Brielle

Capelle aan den IJssel

Capelle aan den IJssel is tot ver in de twintigste eeuw een klein dorp gebleven. De Hollandse IJssel bepaalde het leven van de bewoners in het dorp. Het dorp ligt ten oosten van Rotterdam. Dit gebied wordt sinds de twaalfde eeuw permanent bewoond.
Capelle aan den IJssel

Delft

Graaf Willem II van Holland verleende Delft in 1246 stadsrechten. Bovendien verbeterde de stad in 1389 de toegang door de Delfshavensche Schie naar de Maas te graven en bouwde men de zeehaven Delfshaven. Hierdoor kwam de handel tot grote bloei. Delft was tot de zeventiende eeuw een van de grote steden van Holland.
Delft

Dordrecht

Dordrecht werd voor het eerst genoemd in de twaalfde eeuw. De plaats in Zuid-Holland ontwikkelde zich tot een belangrijke handelsstad, vooral nadat Dordrecht in 1220 van Willem I van Holland stadsrechten kreeg. Door de ligging aan de rivier werd Dordrecht een belangrijke stapelplaats.
Dordrecht

Driebruggen

De Zuid-Hollandse plaats Driebruggen ligt in een waterrijke omgeving. De plaats ligt niet ver van de Reeuwijkse Plassen en wordt doorsneden door de Dubbele Wiericke, een verbindingskanaal tussen de Oude Rijn en de Hollandse IJssel.
Driebruggen

Giessenburg

De Giessen is een zestien kilometer lange veenrivier in de Alblasserwaard. Bij dit kronkelige riviertje bouwde Arent van Gent een houten verdedigingstoren die later werd uitgebreid tot een heus kasteel. Bij dit kasteel ontstond het gelijknamige dorp Giessenburg.
Giessenburg

Gorinchem

Gorinchem of Gorkum in Zuid-Holland is een goed bewaarde vestingstad. Aan het einde van de dertiende eeuw werd de nederzetting al versterkt met palissaden. Een eeuw later werden deze aarden wallen versterkt met stenen muren, 23 torens en 7 poorten.
Gorinchem

Gouda

In de elfde eeuw begon men met het ontginnen van het veen rond de rivier de Gouwe en ontstond een plaats die in 1143 voor het eerst werd genoemd in een document van de graaf van Holland. De Gouwe werd in de dertiende eeuw via een kanaal verbonden met de Oude Rijn en de Hollandse IJssel.
Gouda

Hillegom

Hillegom ontstond in de vroege middeleeuwen bij het Hof van Hillegom, de Maartenskerk en de Houttuin. Voor 1120 stond er al een kapel. De plaats werd in de dertiende eeuw voor het eerste genoemd in een document.
Hillegom

Honselersdijk

In Honselersdijk in het Westland staat de grootste bloemenveiling ter wereld. De plaats is ook bekend geworden door het huis Honselaarsdijk dat Frederik Hendrik van Nassau liet verfraaien. Het paleiscomplex en de tuinen omvatten de hele Boschpolder.
Honselersdijk

Monster

De plaats Monster in Zuid-Holland was in het verleden een bedevaartplaats. De Machutusparochie bezat een aantal reliklieën van de heilige Machutus. Men zocht in Monster genezing van de vallende ziekte of epilepsie. De kerk werd gebouwd in de elfde eeuw.
Monster

Leiden

In het begin van de dertiende eeuw was Leiden uitgegroeid tot een dorp, dat in 1266 van graaf Floris V stadsrechten kreeg. Naar inwoneraantal gemeten, is Leiden tegenwoordig de vierde gemeente van Zuid-Holland.
Leiden

Leiderdorp

Leiderdorp ligt ten oosten van Leiden. De rivieren de Zijl en de Oude Rijn vormen de gemeentegrens tussen Leiderdorp en Leiden. Vroeger was Leiderdorp veel groter. Het gebied tot het Burcht van Leiden behoorde tot Leiderdorp.
Leiderdorp

Lisse

Lisse ontstond op een oude strandwal. De plaatsnaam werd in 1198 voor het eerst genoemd in een document. Omstreeks 1250 liet graaf Willem II van Holland er een kapel bouwen. Tweehonderd jaar later was Lisse een zelfstandige parochie.
Lisse

Maassluis

Maassluis ontstond rond 1340 bij een sluis in een zeewering die tussen Rotterdam en de Noordzee werd aangelegd om overstromingen te voorkomen. Filips Marnix van Sint-Aldegonde, de auteur van het Wilhelmus, liet er tijdens de Tachtigjarige Oorlog een schans aanleggen.
Maassluis

Naaldwijk

Naaldwijk ligt in het Westland, de streek die in onze tijd wordt gedomineerd door tuinbouwkassen. Deze bedrijfstak kwam in de negentiende eeuw tot ontwikkeling. Naaldwijk kreeg in 1883 aansluiting op het tramnetwerk van de Westlandsche Stoomtramweg Maatschappij. Deze lijn ging van Naaldwijk via Poeldijk naar Den Haag.
Naaldwijk

Noordwijk

De visserij was tot het begin van de negentiende eeuw de belangrijkste inkomstenbron voor de inwoners van Noordwijk. Later begon de bevolking in deze plaats in Zuid-Holland zich meer te richten op het toerisme.
Noordwijk

Oegstgeest

Rond Oegstgeest zijn vondsten gedaan die duiden op een bewoning aan het begin van de jaartelling, maar het is niet zeker of het gebied ook later permanent bewoond is geweest. Rond het jaar 900 heeft er waarschijnlijk een kerkje gestaan.
Oegstgeest

Oostvoorne

Oostvoorne heeft een ongelooflijk breed Noordzeestrand. Dit strand was al voor de Tweede Wereldoorlog een populaire bestemming. De bezoekers konden er jarenlang gemakkelijk komen, want de tramlijn van Spijkenisse naar Oostvoorne eindigde tot de opheffing in 1965 aan het strand.
Oostvoorne

Oude-Tonge

Oude-Tonge heeft zwaar onder de Watersnoodramp van 1953 geleden. Bij deze ramp kwamen meer dan driehonderd mensen om het leven. Omdat het dorp onder water stond werden de slachtoffers op een slaperdijk bij de Oostdijk begraven. Het massagraf vormt een stille herinnering aan de donkere februaridagen van 1953.
Oude-Tonge

Pijnacker

Pijnacker ligt tussen de steden Delft, Den Haag, Rotterdam en Zoetermeer in Zuid-Holland. Hier lagen een aantal heerlijkheden die in 1812 werden samengevoegd tot de gemeente Pijnacker. Het plaatsje kreeg een fraai wit raadhuis.
Pijnacker

Rhoon

Rhoon ligt ten noorden van de Oude Maas ten zuiden van de havens van Rotterdam. Het dorp ontstond op een zandplaat in de Oude Maas. Biggo van Duyveland kreeg deze zandplaat in leen van graaf Dirk VII van Holland.
Rhoon

Ridderkerk

Ridderkerk ligt in een gebied waar men in de middeleeuwen veel last had van overstromingen. Riede, zoals het dorp in de middeleeuwen werd genoemd, overstroomde tussen 1373 en 1375 verschillende keren. In 1404 werd de eerste polder, de Oud-Rijerwaard, voltooid.
Ridderkerk

Rijswijk (ZH)

De kustlijn van de Noordzee liep vroeger op sommige plaatsen verder naar het oosten. Ook bij Rijswijk waar zich rond 3500 voor Christus de eerste bewoners vestigden. In Ypenburg vond men een grafveld uit die tijd met 42 graven.
Rijswijk (ZH)

Schiedam

Schiedam ontstond in de dertiende eeuw bij de monding van de Schie. Daar werd een dam aangelegd om het polderland te beschermen tegen het zeewater. Schiedam kreeg in 1275 stadsrechten van Aleid van Holland, de zus van graaf Willem II van Holland.
Schiedam

Schipluiden

De naam Schipluiden werd in de twaalfde eeuw voor het eerst gebruikt, maar er woonden daar al veel eerder mensen. In 2003 vond men in de Harnaschpolder een nederzetting uit de steentijd. Schipluiden was 3300 jaar voor het begin van onze jaartelling al permanent bewoond.
Schipluiden

Schoonhoven

De zeventiende-eeuwse stadswallen en de Veerpoort uit 1601 maken een bezoek aan het oude stadje Schoonhoven de moeite waard. De strategische ligging van Schoonhoven aan de Lek in de Krimpenerwaard, tussen Holland en Utrecht bepaalde de geschiedenis van de stad.
Schoonhoven

Spijkenisse

Spijkenisse op het eiland Putten in Zuid-Holland werd in 1231 voor het eerst genoemd, maar toen woonden er al heel lang mensen. De eerste sporen van bewoning dateren van ongeveer tienduizend jaar geleden. Het drassige gebied werd toen bewoond door jagers en vissers.
Spijkenisse

Valkenburg

Aan het begin van onze jaartelling lag op de plek van het huidige Valkenburg een Romeins fort. Praetorium Agrippinae was een grensfort aan de limes, de noordelijke grens van het Romeinse Rijk. Valkenburg werd omstreeks het jaar 275 verlaten door de Romeinen.
Valkenburg in Zuid-Holland

Vlaardingen

Vlaardingen stond vroeger bekend als de haringstad van Nederland. De vissers in deze havenplaats brachten naast haring ook ansjovis en kabeljauw aan wal. Dit visserijverleden is rond de Oude Haven en de Koningin Wilhelminahaven nog goed te zien.
Vlaardingen

Voorburg

Voorburg ontstond op een strandwal die hier parallel aan de kust loopt. Doordat deze duinenrij hoger lag dan de omgeving konden zich hier 2700 jaar voor Christus al mensen vestigen. De aanwezigheid van mensen werd ook aangetoond met bodemvondsten uit de bronstijd en de ijzertijd.
Voorburg

Voorhout

In 988 schonk graaf Dirk II van Holland de kerk van Voorhout aan de abdij van Egmond. Dit is de eerste vermelding van Voorhout. Uit de naam van deze plaats kunnen we afleiden dat Voorhout toen in een bosrijk gebied achter de duinen lag.
Voorhout

Voorschoten

Voorschoten ontstond op een lange gestrekte strandwal. Deze vorm is nog altijd goed zichtbaar op de plattegrond van Voorschoten. Al duizenden jaren voor het begin van onze jaartelling woonden er vissers en jagers op deze strandwal. Men vond er vierduizend jaar oude resten.
Voorschoten

Waddinxveen

Floris IV van Holland verkocht in april 1233 een gebied langs het riviertje de Gouwe aan Nicolaas van Gnepwijk. Dit gebied ten noorden van Gouda kreeg de naam Waddinxveen. De plaats ontwikkelde zich uit drie dorpskernen.
Waddinxveen

Warmond

Warmond ligt aan de Kagerplassen vlakbij Leiden, Sassenheim en Oegstgeest. Het dorp ligt op een oude strandwal. De plaats werd in de negende eeuw voor het eerst genoemd, toen het kerkbestuur in Utrecht een lijst opstelde van haar bezittingen.
Warmond

Wassenaar

Iets ten noorden van Den Haag ligt Wassenaar met haar uitgestrekte landgoederen, villaparken, duinen en bossen. Er zijn veel landgoederen waarop wandelroutes zijn uitgezet. Daarvan is Duinrell met de vele attracties een trekpleister.
Wassenaar

Wateringen

Het dorp Wateringen ontstond op de strandwal langs de Zuid-Hollandse kust. Deze strandwal werd al vroeg bewoond. Bij de Herenstraat werden crematievelden uit de Romeinse tijd gevonden. In het Wateringse Veld vond men vier mijlpalen.
Wateringen

Zoetermeer

Zoetermeer is een plaats in Zuid-Holland. Deze plaats werd in 1962 aangewezen als groeikern voor Den Haag. Hierdoor groeide de plaats in korte tijd uit tot de derde gemeente van de provincie. Zoetermeer is een oude plaats. In de dertiende eeuw werd het gebied rond de hoger gelegen Dorpsstraat al bewoond.
Zoetermeer

Zoeterwoude

Zoeterwoude ligt in Zuid-Holland. De eerste nederzettingen ontstonden hier langs de dijk van de Oude Rijn langs een door de Romeinen aangelegde weg op de zuidelijke oever van de Oude Rijn die de forten van het Romeinse leger verbond.
Zoeterwoude

Zwijndrecht

De omgeving van Zwijndrecht werd al vroeg in de middeleeuwen bewoond. Gemakkelijk moet het niet geweest zijn voor de bewoners in deze streek. Regelmatig kregen zij te maken met overstromingen, zoals de Stormvloed van 1322 en de Elisabethsvloed in 1421.
Zwijndrecht

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Meer over de geschiedenis van de stad Den Haag is te vinden in Den Haag: Geschiedenis en wetenswaardigheden. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland

Als u meer wilt weten over Den Haag is de uitgave van Ruud van Capelleveen een aanrader. Aan de hand van honderdvijftig onderwerpen komt u veel te weten over de geschiedenis, de wetenswaardigheden, de fraaiste monumenten en de interessantste reisdoelen. Ook liefhebbers die de stad goed menen te kennen zullen verrast worden door de wetenswaardigheden die de auteur aanreikt.
Den Haag


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.