Historische plaatsen in Noord-Holland

Stad en streek

Geschiedenis Amsterdam

Thema

Kastelen Noord-Holland

Alkmaar

Alkmaar ontstond als agrarische nederzetting op een strandwal bij de in de tiende eeuw gestichte Sint-Laurenskerk. In 1195 viel Willem van Friesland de kop van het huidige Noord-Holland binnen. Er ontstond een strijd tussen de West-Friezen en de graven van Holland.
Alkmaar

Assendelft

De eerste bewoning rond Assendelft ontstond ongeveer zeshonderd jaar voor Christus. Men vond de restanten van boerderijen. Deze boerderijen bestonden uit drie delen: woonruimte, stal en opslagplaats. Deze lagen aan de rand van het kweldergebied. In de derde eeuw na Christus begon de zeespiegel te stijgen en trokken de boeren weg.
Assendelft

Beverwijk

Beverwijk werd in de tiende eeuw voor het eerst genoemd. De plaats werd als Beverhem op een lijst van bezittingen van Radboud van Utrecht opgenomen. Een deel van dit grondgebied kwam later in het bezit van de abdij van Egmond.
Beverwijk

Castricum

Castricum in Noord-Holland werd in de tiende eeuw voor de eerste keer genoemd in een document, maar toen woonden al eeuwen mensen in deze streek. Uit opgravingen blijkt het gebied al in de Romeinse tijd en vanaf de vroege middeleeuwen bewoond te zijn geweest.
Castricum

Den Helder

Den Helder ligt in de kop van Noord-Holland. In de Franse tijd werden de vijf admiraliteiten samengevoegd en werd Den Helder de thuisbasis van de marine. De streek werd in de vroege middeleeuwen al hier en daar bewoond, maar de huizen moesten wegens stormvloeden enkele keren herbouwd worden.
Den Helder

Driehuis

De gemeente Driehuis bij Velsen maakte vooral naam door de vestiging van het eerste crematorium van Nederland. Crematorium Westerveld aan de Duin- en Kruidbergerweg is een rijksmonument. Het complex werd ontworpen door architect Willem Dudok.
Driehuis

's-Graveland

Het dorp 's-Graveland ligt ongeveer vijf kilometer ten westen van Hilversum. De plaats werd omstreeks 1650 gesticht door rijke Amsterdamse handelslieden die er buitenplaatsen lieten aanleggen. Dit gebeurde na een conflict met de plaatselijke bevolking. De Staten van Holland stuurden soldaten om de opstandelingen, erfgooiers, akkoord te laten gaan.
's-Graveland

Heemskerk

De geschiedenis van Heemskerk is nauw verbonden met die van het Kennemerland. In de middeleeuwen was het een belangrijke plaats. De graven van Holland werden op het Huldtoneel, een kunstmatige heuvel aan de huidige Rijksstraatweg in Heemskerk, gehuldigd als Graven van Holland.
Heemskerk

Heemstede

Heemstede ligt in Noord-Holland op een strandwal ten zuiden van Haarlem. Hier woonden al 3.000 jaar voor het begin van onze jaartelling mensen. Vondsten uit de Vlaardingencultuur bewijzen dit. Men vond gereedschappen die werden gebruikt voor de landbouw, jacht en visserij.
Heemstede

Heiloo

In Heiloo vond men resten van een paalcirkel uit de vroege ijzertijd. Ook de Romeinen lieten sporen achter. Men deed op verschillende plaatsen in Heiloo vondsten. De plaatsnaam Heiloo zou verwijzen naar 'heilig bos'. In 1409 stichtte een koopman uit Alkmaar een kapel in Heiloo. Hij had vreemd gedroomd.
Heiloo

Hilversum

Het Gooi is een van de oudst bewoonde streken van ons land. Op de lager gelegen plaatsen verzamelde zich water en daar ontstonden drinkplaatsen voor het vee. Op de zandgronden in het Gooi hield men vooral schapen. De plaats Hilversum ontstond op een dergelijke drinkplaats voor het vee.
Hilversum

Hoorn

Hoorn, een havenstad aan het IJsselmeer in Noord-Holland, kreeg omstreeks 1356 stadsrechten van Willem V van Holland. Dit bracht de stad veel voordeel. De handel floreerde en Hoorn maakte in de middeleeuwen een snelle groei door.
Hoorn

IJmuiden

IJmuiden is een relatief nieuwe plaats, maar de naam bestond al wat langer. Journalist en politicus Simon Vissering beschreef de mond van het IJ in 1848 in een verslag over zijn bootreis van Amsterdam naar IJ-muiden. In 1876 voltooide men hier het Noordzeekanaal en ontstond IJmuiden.
IJmuiden

Ilpendam

Ilpendam ontstond in de twaalfde eeuw nadat een dam in het riviertje de Ilp was aangelegd. Het dorp ligt sinds het begin van de negentiende eeuw aan het Noordhollandsch Kanaal. Dit kanaal werd in 1824 in gebruik genomen.
Ilpendam

Jisp

De walvisvaart zorgde in de zeventiende en achttiende eeuw voor veel welvaart voor Jisp. In deze plaats in Noord-Holland woonden toen bijna vierduizend mensen. Nu heeft Jisp ongeveer zevenhonderd inwoners.
Jisp

Katwoude

Het dorp Katwoude ligt ten noorden van Monnickendam aan het IJsselmeer. De plaats werd in 1322 voor het eerst in een oorkonde genoemd. De naam van het dorp verwijst naar een moerasbos dat groeide op 'kattige' grond. Men bedoelde daarmee de slechte bultige veengrond rond Katwoude.
Katwoude

Krabbendam

Het dorp Krabbendam is vooral bekend geworden door de Slag bij Krabbendam op 10 september 1799 waarin de Engelsen en Russen wonnen van het Franse leger en de troepen van de Bataafse Republiek. De poging om Nederland te bevrijden van de Fransen mislukte echter alsnog.
Krabbendam

Krommenie

De naam van Krommenie werd aan het einde van de dertiende eeuw voor het eerst gebruikt. Archeologen vonden in 2018 de resten van een Romeinse wachttoren. De toren werd omgeven door een palissade. Het terrein was ongeveer een halve hectare groot. Men vond ook Romeins aardewerk en een militaire schrijflei in Krommenie.
Krommenie

Laren in Noord-Holland

Laren is een van de langst bewoonde plekken in de Gooistreek. De plaatsnaam is afgeleid van het woord laar, waarmee een open plek in een bos werd aangeduid. Het boerendorp werd aan het einde van de negentiende eeuw 'ontdekt' door kunstenaars.
Laren in Noord-Holland

Marken

Marken is eeuwenlang een eiland geweest in de Zuiderzee. Dit eiland kwam omstreeks 1270 in het bezit van het klooster Mariëngaarde bij Hallum in Friesland. Het kloosterbezit bestond uit een aantal boerderijen. Bovendien woonden er ook arbeiders met hun gezinnen.
Marken

Medemblik

Medemblik is een van de oudste steden van Noord-Holland. De plaats kreeg in 1289 stadsrechten van Floris V van Holland toen hij West-Friesland had onderworpen aan zijn gezag. Om zijn gezag te laten gelden bouwde hij kasteel Radboud.
Medemblik

Monnickendam

Monnickendam ligt in de gemeente Waterland. Op 25 februari 1355 kreeg Monnickendam zijn stadsrechten uit handen van Willem van Beieren, graaf van Holland. De stad Monnickendam had nu eigen wetgeving en eigen bestuur.
Monnickendam

Purmerend

Aan het einde van de twaalfde eeuw vestigden zich mensen op de plaats in Noord-Holland die Purmerend ging heten. De plaats kwam tot bloei in de veertiende eeuw toen Willem Eggert in 1410 door graaf Willem VI met Purmerend werd beleend.
Purmerend

Spaarndam

Spaarndam ontstond bij de monding van het Spaarne in het IJ. Graaf Floris V had daar in 1285 een dam laten aanleggen. Later bouwde men een kolksluis in deze dam en ontstond enige bedrijvigheid.
Spaarndam

Uitgeest

De eerste bewoners van Uitgeest vestigden zich omstreeks 450 voor Christus op strandwallen. Veel van deze terpen in het veengebied zijn volgens de historici nog terug te vinden. De streek bleef ook in de Romeinse tijd bewoond.
Uitgeest

Uithoorn

Uithoorn ontstond in de middeleeuwen als een kleine agrarische nederzetting. Landbouw en veeteelt waren de voornaamste bronnen van bestaan. Het dorp ontstond bij het Rechthuis. Dit was het gebouw waar de proost rechtszittingen hield.
Uithoorn

Velsen

Velsen werd door de aanleg van het Noordzeekanaal in de negentiende eeuw in twee stukken gesneden. Aan de noordzijde van het kanaal ligt Velsen-Noord. Daar staat de staalfabriek uit 1918 die vroeger Koninklijke Hoogovens werd genoemd. Aan de andere oever van het Noordzeekanaal ligt Velsen-Zuid. Daar staat de Engelmunduskerk.
Velsen

Vogelenzang

Het dorp Vogelenzang ligt op een strandwal ten oosten van het gebied waar de Amsterdammers hun leidingwater vandaan halen: de Amsterdamse Waterleidingduinen. Vogelenzang behoorde in de middeleeuwen tot het jachtgebied van de heren van Brederode.
Vogelenzang

Volendam

Volendam is sinds de negentiende eeuw een toeristisch dorp geworden. Aanvankelijk kwamen er vooral kunstenaars. Vooral Japanners en Chinezen laten zich 'op de dijk' bij de haven graag fotograferen in de typische Volendamse klederdracht.
Volendam

Weesp

De naam Wispe of Wesopa dook voor het eerst op rond 1150. Weesp had al voor 1355 een aarden en houten omwalling, want de stad lag strategisch aan de grens tussen het machtsgebied van de graven van Holland en de bisschop van Utrecht.
Weesp

Wormerveer

In de veertiende eeuw vormde het veer over de Zaan bij Wormerveer een belangrijke schakel in de wegverbinding tussen Haarlem en Purmerend. Bij het veer stonden enkele huizen, maar van een dorp was nog geen sprake.
Wormerveer

Zaandam

Zaandam is vooral bekend door de Zaanse Schans. Vroeger was de plaats nauw verbonden met de walvisvaart en de scheepsbouw. Tsaar Peter van Rusland bracht bezoeken aan Zaandam, want hij wilde deze industrie in Rusland tot ontwikkeling brengen.
Zaandam

Beemster

De Beemster werd in de middeleeuwen na het afgraven van het veen een binnenzee die in verbinding stond met de Zuiderzee. In 1607 besloten de Staten van Holland en West-Friesland tot droogmaking van de Beemster. Hiervoor dienden een aantal burgemeesters en rijke kooplieden een plan in.
Beemster

Vechtstreek

De rivier de Vecht kronkelt vanaf Weerdsluis door de provincies Utrecht en Noord-Holland naar het IJsselmeer. Onderweg stroomt de Utrechtse Vecht onder meer langs de plaatsen Maarssen, Breukelen, Loenen en Weesp.
Vechtstreek

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.