Stopera in Amsterdam

Stadhuis en Opera

De Stopera is de bijnaam van het gebouwencomplex dat in de jaren tachtig van de twintigste eeuw in Amsterdam verrees, waarin het stadhuis en een muziektheater werden ondergebracht. De Stopera staat aan de Amstel tussen het Waterlooplein en de Zwanenburgwal op het in de zestiende eeuw aangeplempte schiereiland Vlooienburg.

Oude stadhuis

De Zwanenburgwal werd al in 1954 aangewezen als de plek waar het nieuwe stadhuis voor Amsterdam gebouwd zou worden. Het stadhuis van Amsterdam was sinds 1808 in de Prinsenhof aan de Oudezijds Voorburgwal gevestigd. De gemeente moest het Paleis op de Dam verlaten, toen Lodewijk Napoleon zich in de Franse Tijd in de hoofdstad vestigde. Daarvoor zetelde de vroedschap in het Oude Stadhuis aan de Dam. Dit pand ging in 1652 door brand verloren, waarna de gemeente ambitie toonde met de bouw van het latere Paleis op de Dam.

Architecten

Het gecombineerde stadhuis en muziektheater werd ontworpen door de architecten Wilhelm Holzbauer, Bernard Bijvoet en Gerard Holt en Cees Dam. Het bouwbudget van 230 miljoen gulden werd met 120 miljoen overschreden. Deze overschrijding werd lang geheim gehouden door de gemeente. Het Muziektheater werd op 23 september 1986 geopend. Sindsdien is dit theater de thuisbasis van de Nederlandse Opera en het Nationale Ballet. De gemeente betrok de Stopera in september 1988.

Protesten

Over de bouw werd lang gediscussieerd in Amsterdam. De bouw in de oude Jodenbuurt bij het Waterlooplein was omstreden. De gemeente koos deze plek, toen in 1954, het Frederiksplein afviel. Daar bouwde men het kantoor van De Nederlandsche Bank. Het gemeentebestuur dacht nog enkele jaren na en schreef in 1967 een internationale prijsvraag uit. De gemeente vroeg een plan voor "een democratisch stadhuis van een bestuur door overreding, dat tegelijk een ontmoetingscentrum met de burgers schept." De Oostenrijkse architect Willem Holzbauer presenteerde in 1968 het beste ontwerpplan. Wegens geldgebrek werd de uitvoering echter dertien jaar uitgesteld.

Samenvoeging

Het gemeentebestuur kon maar geen besluit nemen. Uiteindelijk bedacht Willem Holtzbauer de samenvoeging van het plan voor een nieuw muziektheater van de architecten Bernard Bijvoet en Gerard Holt, dat ook al jaren op uitvoering wachtte, met de bouw van het nieuwe stadhuis aan de Amstel. Op deze manier kon geld bespaard worden, dacht men. Burgemeester Wim Polak was meteen enthousiast. Inmiddels was Bernard Bijvoet overleden en trok Gerard Holt zich terug. Cees Dam zou het plan samen met Willem Holtzbauer uitwerken.

Bouw

Het plan voor de Stopera werd in 1980 goedgekeurd door de Amsterdamse gemeenteraad en in 1981 ook door de provincie Noord-Holland en de Rijksoverheid. De eerste paal werd op 1982 geslagen. Dit leidde tot een protestactie van tegenstanders van de bouw. Machines en bouwmaterialen werden in brand gestoken. Het bouwterrein werd daarna hermetisch afgesloten met een hek om verdere vernielingen te voorkomen. Tijdens de protesten tegen de sloop van de gebouwen rond het Waterlooplein ontstond de bijnaam Stopera, een afkorting van de protestleus 'Stop de Opera'.

Protesten

De bouw van de Stopera bij het Waterlooplein werd in 1986 voltooid. Nooit ontwierp ik iets dat zoveel protesten losmaakte, zei Cees Dam in 2011. De architect vertelde tegen een verslaggever van Trouw dat hij ook voordelen had gezien in de combinatie van stadhuis en muziekgebouw: "Overdag zou het stadhuis voor levendigheid zorgen op deze plek en 's avonds zou dat worden overgenomen door de opera."

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de geschiedenis van Amsterdam. Lees Amsterdam: Stadsgeschiedenis in 150 episoden als u uw bezoek aan Amsterdam wilt voorbereiden of meer wilt weten over de geschiedenis van Amsterdam.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Geschiedenis Amsterdam

Ruud van Capelleveen schrijft elke week een artikel over de rijke geschiedenis van de hoofdstad van Nederland. In dit e-book verzamelde hij 150 verhalen die zijn grote interesse en betrokkenheid tonen. Deze uitgave over Amsterdam bevat 150 episoden uit de rijke geschiedenis van Amsterdam aan de hand van interessante plaatsen en opmerkelijke verhalen. U kunt de geschiedenis van deze prachtige stad en zijn soms eigenwijze inwoners volgen vanaf de middeleeuwen tot in deze tijd.
Amsterdam


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.