Portret van de hertog van Alva

Spaanse bevelhebber

Filips II stuurde in 1567 zijn slimste bevelhebber, de hertog van Alva, om af te rekenen met de opstand in de Nederlanden. De Spaanse koning Filips II (1527-1598) wilde hard optreden toen de eerste opstanden in de Noordelijke Nederlanden begonnen. Hij wilde hiermee een voorbeeld stellen voor zijn andere gebieden. Fernando Alvarez de Toledo, de hertog van Alva, bouwde een slechte reputatie op in de Nederlanden door de instelling van de Raad van Beroerten, het uitmoorden van steden als Naarden en Haarlem en de invoering van een nieuwe, zware belasting.

Slimme strateeg

Alva stamde uit een eerbiedwaardig Spaans geslacht. Fernando Alvarez de Toledo werd op 29 oktober 1507 geboren in Piedrahita in de Spaanse provincie Avila. Hij was zes jaar oud toen zijn vader sneuvelde tijdens een expeditie in Noord-Afrika. Zijn grootvader zorgde voor een streng katholieke opvoeding. Hij begon zijn militaire opleiding onder Karel V. Toen Filips II zijn vader opvolgde was hij al een gerespecteerd bevelhebber en diplomaat. Hij leidde veldtochten tegen de Habsburgers, de Turken, de Italianen en de Fransen en hij ging hierbij altijd slim te werk. Alva vermeed veldslagen zo lang mogelijk en sloeg toe als zijn tegenstanders uitgeput waren of geen zin meer hadden om te vechten, omdat ze gedemoraliseerd waren door het uitblijven van eten, drinken en soldij.

Opdracht

Koning Filips II gaf de hertog van Alva drie belangrijke opdrachten mee. Hij moest de opstandelingen in de Nederlanden straffen, ervoor zorgen dat alleen het katholieke geloof beleden werd en een gecentraliseerd bestuur instellen. Alva kwam in augustus 1567 in Brussel aan. De hertog van Alva nodigde de opstandige edelen uit voor een gesprek. Zij kwamen niet opdagen, want zij meenden dat dit een list was. Alleen Egmond en Hoorne kwamen naar de hertog. Alva wilde een voorbeeld stellen. De voorname edelmannen werden gevangengenomen en op beschuldiging van hoogverraad door de Raad van Beroerten ter dood veroordeeld. Egmont en Horne werden op 5 juni 1568 op de Grote Markt van Brussel onthoofd.

Meedogenloze tiran

In de pamfletten van de opstandelingen werd Alva afgeschilderd als een meedogenloze tiran. De strijd verliep ook niet in zijn voordeel. Alva versloeg in 1568 het leger van de opstandelingen van Lodewijk van Nassau bij Jemmingen, nam Mechelen, Zutphen en Haarlem, maar bij Alkmaar begon de victorie voor de opstandelingen. De Watergeuzen verweerden zich met succes in een drietal zeeslagen tegen een Spaanse vloot.

Averechts effect

Zijn meedogenloze optreden in de Nederlanden had een averechts effect. In 1573 ontsloeg de koning hem. Officieel keerde de 64-jarige Fernando Alvarez de Toledo naar Spanje terug vanwege zijn kwetsbare gezondheid. Alva bracht enkele jaren door in het kasteel van Uceda. In 1580 had Filips hem weer nodig. Hij werd benoemd tot opperbevelhebber van het Spaanse leger in Portugal. Na de Slag bij Alcantara nam hij Lissabon in. De hertog van Alva, Fernando Alvarez de Toledo, overleed op 11 december 1582 in de Portugese stad Tomar.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de Tachtigjarige Oorlog. Lees Tachtigjarige Oorlog als u meer wilt weten over de oorlog van de Nederlandse gewesten tegen Spanje en het ontstaan van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Tachtigjarige Oorlog

De Tachtigjarige Oorlog was niet alleen de langstdurende oorlog in de Nederlanden, maar ook de belangrijkste, want de Nederlandse gewesten keerden zich af van het Habsburgse bestuur en daardoor ontstond de zelfstandige staat Nederland. In de Tachtigjarige Oorlog vonden een groot aantal belegeringen en veldslagen plaats. De belangrijkste worden besproken in het 'Tachtigjarige Oorlog 1568-1648: de opstand en het ontstaan van Nederland'. Ook de belangrijkste veldheren, zowel aan Spaanse als aan Nederlandse zijde, zijn te vinden in deze uitgave.
Tachtigjarige Oorlog


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.