Pannerdensch Kanaal

Nederrijn en IJssel

Het Pannerdensch Kanaal werd tussen 1701 en 1709 gegraven. Het kanaal verbindt de het Bijlandsch Kanaal met de Nederrijn bij Angeren. Het kanaal is ongeveer zes kilometer lang. Het Pannerdensch Kanaal heeft een opmerkelijke ontstaansgeschiedenis want het werd oorspronkelijk als verdedigingswerk aangelegd.

Rijnstrangen

Als u hier aan de noordzijde van de Rijn door de Liemers rijdt, ziet u dat de loop van de rivier verschillende keren is veranderd. De oude rivierbeddingen van de Rijn zijn her en der nog duidelijk zichtbaar. Deze oude strangen in de omgeving van Zevenaar worden Oude Rijn genoemd. Er liggen twee kronkelige waterlopen met een totale lengte van iets meer dan twintig kilometer.

Fort Pannerden

Bij de splitsing van Rijn en Waal aan het Pannerdensch Kanaal bouwde men in de tweede helft van de negentiende eeuw een vooruitgeschoven post in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Vanuit Fort Pannerden moest men voorkomen dat een aanvallend leger via de rivier de Waal zou optrekken naar de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het fort heeft als zodanig nooit haar nut hoeven te bewijzen, want de Nederlandse verdedigingswerken waren eigenlijk al ouderwets en achterhaald door de voortschrijdende techniek toen ze gebouwd werden.

Retranchement

Het Pannerdensch Kanaal was oorspronkelijk een verdedigingslinie zonder verbinding met Rijn en Waal. Men begon eraan nadat de Fransen in 1701 ongehinderd naar het noorden waren getrokken en met name in het westen van het land paniek was ontstaan. Menno van Coehoorn adviseerde een kilometerslange 'retranchement' aan te leggen. Dit was een aarden verdedigingswal met daarvoor een gracht. Dit kanaal werd zes kilometer lang, maar had geen functie voor de binnenvaart, want dit Pannerdensch Kanaal was niet verbonden met Nederrijn of Waal.

Commissie

Het kanaal mocht niet bevaarbaar zijn bedongen enkele oude Waalsteden, waaronder Dordrecht. Zij waren bang dat hun handel gevaar liep als de Waal concurrentie kreeg van de Nederrijn en de IJssel. Maar de druk vanuit Utrecht en Overijssel was groot. In 1705 kwam er een commissie die de doorgraving moest onderzoeken om het Pannerdensch Kanaal bevaarbaar te maken. In juni 1706 kwam men in Arnhem bijeen om de kwestie te bespreken. De gemoederen liepen op toen de financiën ter spraken kwamen, maar men besloot toch tot aanpassing.

Opening

Voor de formele oplevering van het bevaarbare kanaal voor de scheepvaart was 14 november 1707 voorzien, maar de feitelijk opening gebeurde in de nacht van 19 op 20 augustus 1707, toen een zomerkade tijdens een storm overstroomde. Dijkmeester Jan de Ridder zag de volgende morgen hoe het Arnhemse schip van Peppelgraaf het Pannerdensch Kanaal invoer. "Daarmee was het Pannerdensch Kanaal definitief tot scheepvaartroute gepromoveerd," schreef K.J. Steehouwer in zijn studie over het Pannerdensch Kanaal. Sindsdien is deze vaarweg de zes kilometer lange verbindingsroute tussen het Bijlandsch Kanaal met de Nederrijn bij Angeren, waar even verderop bij Huissen en Westervoort de IJssel zich in noordoostelijke richting van de Nederrijn afsplitst.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de mooiste plaatsen en monumenten in Gelderland. Lees de interessante uitgave Gelderland: Geschiedenis en bezienswaardigheden om meer te weten te komen over de mooiste provincie van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Geschiedenis Gelderland
Geschiedenis van de Liemers

Deze uitgave over Gelderland van Ruud van Capelleveen is zeker niet saai te noemen. Gelderland heeft een rijke geschiedenis en ook landschappelijk veel te bieden. De auteur informeert u op onderhoudende wijze over de geschiedenis en wetenswaardigheden van de honderdvijftig meest interessantste plaatsen in Gelderland.
Bezienswaardigheden in Gelderland


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.