Opstand Kaas- en Broodvolk

Kennemerland en West-Friesland

De opstand van het Kaas- en Broodvolk vond aan het einde van de middeleeuwen plaats in het Kennemerland en West-Friesland, waar de inwoners in 1491 in opstand kwamen tegen stadhouder Jan III van Egmont. Zij trokken met vaandels waarop een kaas en een brood waren geschilderd ten strijde.

Belastingverhoging

Aanleiding voor de opstand van de boeren in Noord-Holland was een belastingverhoging. Jan III van Egmont wilde met de belastingverhoging van het ruitergeld zijn leger op de been houden, waarmee hij het Habsburgse huis bijstond. Jan III werd in dat jaar door de Habsburgers gekozen als ridder in de Orde van het Gulden Vlies. Jan III had weinig oog voor de moeilijke positie waarin de boerenbevolking zich bevond. In het Kennemerland en West-Friesland was voedselschaarste en ging het economisch slecht.

Opstand

De boeren kregen steun van de bevolking van Alkmaar, Haarlem en Hoorn. De opstandelingen trokken naar Alkmaar en Haarlem. De schout Claes van Ruyven werd in Haarlem doodgeslagen. Hij was de hoogste ambtenaar in Haarlem. Claes van Ruyven was belast met een groot aantal bestuurlijke en gerechtelijke taken, waaronder de inning van de belasting en de handhaving van de openbare orde. Het archief van de schout werd vernietigd. Een poging om Leiden in te nemen mislukte.

Albrecht van Saksen

Op verzoek van Jan III van Egmont stuurde Maximiliaan van Oostenrijk een leger onder aanvoering van hertog Albrecht van Saksen naar Leiden. Albrecht stuurde zijn cavalerie achter de boeren aan. Bij Noordwijk en Beverwijk kwam het tot schermutselingen. De opstandelingen werden uiteindelijk op 15 mei 1492 verslagen op het kerkhof van Heemskerk.

Straf

De steden waarvan de burgers mee hadden gedaan aan de Opstand van het Kaas- en Broodvolk werden door Maximiliaan van Oostenrijk zwaar beboet. In Alkmaar werden de stadspoorten en wallen ontmanteld. Haarlem en Hoorn kochten plundering af. Haarlem moest daar 26.000 Rijnse guldens voor betalen en werd bestraft met de inkwartiering van een legergarnizoen. Bovendien kreeg Haarlem de verplichting om in het koor van de Grote Kerk een glas-in-loodraam te plaatsen ter nagedachtenis aan de vermoorde schout Claes van Ruyven.

PS

Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Geschiedenis Noord-Holland
Middeleeuwen
Nederland in Oorlog

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.