Hortus Botanicus Leiden

Plantentuin in Leiden

De Hortus Botanicus Leiden is de oudste nog bestaande botanische tuin in Nederland. De tuin aan het Rapenburg werd ingericht door de oudste universiteit van ons land. Men zag al snel na de oprichting van deze universiteit in 1575, de noodzaak om een tuin in te richten. De studenten konden in de Hortus Botanicus geneeskrachtige planten bestuderen.

Stichting

Al snel na de stichting ontstond de behoefte aan een plantentuin voor de medische studenten van de universiteit. Het bestuur vroeg in maart 1587 toestemming aan Leiden om de onbebouwde grond achter het Academiegebouw aan het Rapenburg ter beschikking te stellen. Het gemeentebestuur vond het misschien zonde om daar een tuin aan te leggen. De ruimte in de ommuurde stad was immers schaars. Het besluitnemingsproces nam drie jaar in beslag. De universiteit van Leiden kreeg pas op 9 februari 1590 toestemming van de gemeente. Deze datum wordt gezien als de stichtingsdatum van de Hortus Botanicus Leiden.

Carolus Clusius

Carolus Clusius (1526-1609) was de eerste hoogleraar van de universiteit. Hij gaf tevens leiding aan de botanische tuin. De invloed van deze uit de Zuidelijke Nederlanden afkomstige geleerde was groot. Carolus Clusius werd op 18 februari 1526 geboren als Charles de l'Écluse. Hij vestigde zich pas aan het einde van zijn leven in Leiden. Rond 1565 had hij langere tijd de plantenwereld in Spanje en Portugal onderzocht. Hij vond meer dan tweehonderd nieuwe plantensoorten. In de jaren die volgden vertaalde hij in Moerkerke in Vlaanderen enkele plantenboeken in het Latijn. Van 1573 tot 1577 was hij botanicus bij keizer Maximiliaan II in Wenen. In 1594 kreeg hij een aanstelling aan de universiteit van Leiden.

Aardappel

Hij speelde een grote rol bij de verspreiding van de aardappel en de tulp in Europa. De introductie van de tulp in de Lage Landen zorgde aanvankelijk voor grote gekte. Er werden idiote prijzen voor tulpen betaald. Als gevolg van deze tulpenmanie raakten sommige families hun hele vermogen kwijt. De aardappel werd door Spaanse ontdekkingsreizigers vanuit Zuid-Amerika naar Europa gebracht. Toen Carolus Clusius in Wenen verbleef kreeg hij een waterverfschilderij van een aardappel van Philippe de Sivry. Carolus Clusius plantte in 1588 voor het eerst aardappelen in de Kruidtuin van Mechelen. Deze tuin hoorde in die tijd tot de commanderij van Pitzemburg. Toen hij naar Leiden kwam plantte hij de aardappel ook in de Hortus Botanicus.

Geneeskunde

De Hortus Botanicus werd vooral gebruikt door de studenten geneeskunde. In de Hortus konden zij geneeskrachtige planten bestuderen. In de Hortus plantte men niet alleen geneeskrachtige planten. Carolus Clusius wilde de tuin laten inrichten met alle tot dan toe bekende soorten uit het plantenrijk. Clusius introduceerde ook de paardenkastanje, de snijboon, de schorseneer en de jasmijn in Nederland.

Inrichting

De Hortus Botanicus kreeg in 1931 met de Clusiustuin uitbreiding aan de 5e Binnenvestgracht. De Voortuin werd in 2009 gerenoveerd. De oudste plant in deze tuin is een tulpenboom, die in 1716 is gezaaid door Herman Boerhaave. De botanische tuin van de universiteit bestaat uit de Voortuin, de Wintertuin, de Von Siebold Gedenktuin, de Oranjerie, de systeemtuin en een tropisch kassencomplex, waaronder de Victoriakas. Subtropische kuipplanten als laurier, olijfboom en granaatappel kunnen in de zomermaanden gewoon buiten staan. In de wintermaanden staan ze in de door Daniël Marot tussen 1740 en 1744 gebouwde Oranjerie. In de Victoriakas kan de grote waterlelie Victoria amazonica worden bezichtigd. Deze lelie bloeide voor het eerst in 1872 in Leiden. De plant wordt sindsdien elk jaar opnieuw uitgezaaid.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Wetenschap in Nederland
Geschiedenis Leiden
Zuid-Holland

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.