Hanzesteden en Hanzeverbond

Samenwerkingsverband in de middeleeuwen

In het Hanzeverbond werkten steden en handelaren in de middeleeuwen in Noord-Europa samen om hun handel te beschermen en uit te breiden. Het Hanzeverbond was oorspronkelijk niet formeel georganiseerd, maar later werden er bijeenkomsten gehouden, Hanzedagen, waaraan afgevaardigden van de aangesloten steden deelnamen om nieuwe afspraken te maken.

Geschiedenis

Deze Hanzedagen werden ook bezocht door vertegenwoordigers van de steden in het huidige Nederland. In het samenwerkingsverband werkten steden samen in landen die nu Duitsland, Denemarken, Noorwegen, Zweden, Nederland en België genoemd worden. De Hanze komt voort uit de overeenkomst die de Duitse steden Hamburg en Lübeck in 1241 sloten om de handel tussen deze steden te bevorderen. De handel met de Oostzee was belangrijk voor deze steden. Dankzij de samenwerking verkregen zij veel macht in de vishandel. Het woord Hanze bestond toen nog niet. Dat werd pas in 1267 voor het eerst in een document genoemd. De samenwerkende steden kregen toestemming van Hendrik III van Engeland om handel met Engeland te drijven. Toen ook Keulen zich aansloot bij de Hanze ontstond een machtige Hanzekolonie in Londen.

Monopolie

Ook andere steden sloten aan. Men was op vrijwillige basis lid van het Hanzeverbond. De steden en de handelaren werden niet gedwongen om mee te doen en de leden konden op elk gewenst moment uittreden. De Hanze trachtte concurrentie uit te sluiten en een monopolie te verkrijgen voor belangrijke handelsproducten. Vooral opkomende nieuwe handelscentra werden geweerd. Als een stad geen lid van de Hanze was, kregen de handelaren uit die plaats geen toegang tot de markt. Granen, hout, metalen, huiden, wol, wijn, kruiden en zout waren belangrijke producten voor het Hanzeverbond. De Hanze verkreeg het stapelrecht in de havens waar deze producten werden verzameld, voordat de goederen werden vervoerd naar de koper.

Hoogtepunt

Het hoogtepunt van de handel van het Hanzeverbond werd in het midden van de vijftiende eeuw bereikt in de belangrijkste Hanzestad Lübeck in het tegenwoordige Duitsland. Hamburg, Brunswijk, Dortmund, Keulen, Brugge, Kopenhagen, Danzig, Bergen en Riga waren in die tijd de andere grote spelers in de Hanze. Op het hoogtepunt waren ongeveer tweehonderd steden aangesloten. Het Hanzeverbond opende grote handelshuizen in Londen (Engeland), Bergen (Noorwegen) en Brugge (België). Het Hanzekantoor van Brugge werd na het verzanden van de zeearm het Zwin verplaatst naar Antwerpen.

Nederlandse Hanzesteden

De meeste Nederlandse Hanzesteden, zoals Deventer, Doesburg, Harderwijk, Zwolle, Kampen en Nijmegen, liggen in het oosten van ons land. Slechts enkele Hollandse (Amsterdam) en Zeeuwse (Zierikzee) steden werden lid van de Hanze.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Middeleeuwen

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.