Haarlemmerpoort in Amsterdam

Stadspoort van Amsterdam

De door Hendrick de Keyser ontworpen Haarlemmerpoort was de vijfde poort op de weg die van Amsterdam naar Haarlem voerde. De Haarlemmerpoort maakte deel uit van de vestingwerken van Amsterdam en bij elke stadsuitbreiding bouwde men een eindje verderop een nieuwe poort. De poort die nu Haarlemmerpoort wordt genoemd, ziet er totaal anders uit. In 1837 was de door Hendrick de Keyserontworpen stadspoort zo bouwvallig geworden, dat men besloot tot vervanging: de Willemspoort.

Eenvoud en harmonie

De architect Hendrick de Keyser (1565-1621) ontwierp in een opvallende stijl. Deze bouwstijl wordt ook wel aangeduid als Amsterdamse renaissancestijl. Hendrick de Keyser was een leerling van de Utrechtse beeldhouwer Cornelis Bloemaert. De Keyser volgde zijn leermeester, toen deze zich omstreeks 1590 in Amsterdam vestigde. Tijdens een studiereis naar Londen maakte Hendrick kennis met de ontwerpen van Inigo Jones, een architect die in Italië was beïnvloed door Andrea Palladio. Hendrick de Keyser zou de voornaamste verspreider van diens stijl in de Lage Landen worden. De belangrijkste kenmerken van het Palladianisme zijn eenvoud en harmonie.

Stadsarchitect

Hendrick de Keyser werd in 1595 als stadsarchitect aangesteld in Amsterdam. Zijn belangrijkste gebouwen zijn het bestuursgebouw van de VOC, het Oost-Indisch Huis, en de Westerkerk met de beroemde Westertoren. Daarnaast ontwierp hij in Amsterdam een groot aantal woonhuizen, zoals het Huis met de Hoofden en het Huis Bartolotti. Hendrick de Keyser werkte ook buiten Amsterdam. Hij herbouwde het Delftse Stadhuis, de hervormde kerk in Middenbeemster, de kerkspits van de Erasmus van Rotterdam en de Bergpoort in Deventer. Bovendien was Hendrick de Keyser de schepper van het praalgraf voor Willem van Oranje in de Nieuwe Kerk in Delft.

Opdrachten

Hendrick de Keyser heeft veel beeldhouwwerken voor poorten en gevelstenen gemaakt. Een deel daarvan is verloren gegaan en van vele andere monumentale gevelstenen en versieringen kan niet meer met zekerheid vastgesteld worden dat Hendrick de Keyser de maker was. Een ander deel is opgeslagen in depots. Hij ontwierp bijvoorbeeld ook de leeuwen voor het Rasphuis die in de collectie van het Rijksmuseum te vinden zijn. Hendrick de Keyser heeft veel ontworpen, ook voor particuliere opdrachtgevers in Amsterdam, Delft, Deventer, Haarlem en Hoorn. Hij kreeg zelfs opdrachten uit Denemarken.

Hendrik Cornelisz. Vroom

Zoals u ziet op het schilderij van Vroom was de Haarlemmerpoort een fraai hoog gebouw. Hendrik Cornelisz. Vroom (1566-1640) was een veelzijdige kunstenaar. Hij was kunstschilder, tekenaar, etser en ontwerper van wandtapijten. Hij wordt bovendien beschouwd als de grondlegger van de Europese zeeschilderkunst. In zijn tijd groeide de Hollandse handelsvloot uit tot de grootste ter wereld en beleefde ons land een Gouden Eeuw. Het schilderen van zeegezichten werd zijn specialisme, maar hij schilderde ook veel stadsgezichten. Zijn voorkeur ging uit naar kustplaatsen, zodat hij ook water kon schilderen.

Trekschuiten

Dat is ook het geval bij het schilderij met de Haarlemmerpoort. Dit schilderij is door het Amsterdam Museum uitgeleend aan de Hermitage in Amsterdam. U ziet dat de havenstad werd omgeven door water en op dat water zien we veel leven. Aan de rechterkant trekschuiten met passagiers. Op de oever zien we twee paarden die de schuiten over het jaagpad naar de bestemming moesten trekken. Een paard wordt weggeleid na gedane arbeid. Het andere paard wordt bereden door een ruiter met zweep. Deze paarden hadden geen gemakkelijk leven. Een schuit kon, voortgetrokken door een paard in draf, een snelheid van zeven kilometer per uur bereiken.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Geschiedenis Amsterdam

Ruud van Capelleveen schrijft regelmatig een artikel over de rijke geschiedenis van de hoofdstad van Nederland. In dit e-book verzamelde hij 150 verhalen die zijn grote interesse en betrokkenheid tonen. Deze uitgave over Amsterdam bevat 150 episoden uit de rijke geschiedenis van Amsterdam aan de hand van interessante plaatsen en opmerkelijke verhalen. U kunt de geschiedenis van deze prachtige stad en zijn soms eigenwijze inwoners volgen vanaf de middeleeuwen tot in deze tijd.
Amsterdam


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.