Groningen

Stad in Groningen

Van Groningen is geen document bekend waarin stadsrechten werden verleend. Toch wordt Groningen stad genoemd. Groningen maakte als Hanzestad deel uit van het Noord-Europese handelsnetwerk, maar ontwikkelde zich toch vooral tot een regionaal centrum van handel en macht.

Bisschop van Utrecht

Groningen ontstond op de noordelijke uitloper van de Hondsrug. De stad werd in 1040 voor het eerst genoemd, maar de plaats werd al vanaf de derde eeuw permanent bewoond. Bodemvondsten hebben dit aangetoond. In het document uit 1040 schonk de Duitse keizer goederen en rechten aan de kerk van Utrecht. Rond 1100 begon men met de bouw van de Sint-Walburgkerk. Dit was geen grote kerk. Het was de privékapel van de bisschop van Utrecht. Tijdens de Slag bij Ane in 1227 leed het leger van de bisschop een smadelijke nederlaag en was het gedaan met zijn invloed in Groningen.

Hanzeverbond

In de late middeleeuwen maakte Groningen deel uit van het Hanzeverbond, maar de handel concentreerde zich vooral op de omliggende plaatsen. De grote bloei van Groningen kwam in de vijftiende eeuw. Groningen was de grootste stad in het noorden en beschikte over een sterk leger waarmee lokale geschillen beslecht konden worden.

Invloed

De invloed en macht van Groningen strekte zich nu uit over het gebied van de huidige provincies Friesland en Groningen. Leeuwarden moest in 1492 een Gronings garnizoen accepteren. Groningen verkreeg in 1473 het stapelrecht. Alle goederen uit de Ommelanden moest voortaan eerst worden aangeboden in Groningen. Dit leidde tot weerstand onder de boeren.

Tachtigjarige Oorlog

Na het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog koos Groningen de zijde van Spanje. Na enkele schermutselingen sloot de stad zich in met de Reductie van Groningen in 1594 alsnog aan bij de Republiek. Groningen kreeg in 1614 een universiteit en de stad breidde zich uit naar een door Johan Sems en Garwer Peters opgesteld plan. De vesting werd verbeterd. De stad kreeg een vesting met zeventien bastions. Deze vestingwerken werden in het Rampjaar 1672 op de proef gesteld toen Bernhard von Galen, de bisschop van Münster, Groningen belegerde. Bernhard von Galen slaagde er niet in om de stad in te nemen. Het Gronings Ontzet wordt nog ieder jaar op 28 augustus herdacht. In de jaren die volgden werden plannen gesmeed om de vesting te verbeteren, want het had niet veel gescheeld of Groningen was gevallen in 1672. In 1698 werd de vesting versterkt met de Linie van Helpman, naar een ontwerp van Menno van Coehoorn.

Turfwinning

In de zeventiende eeuw begon Groningen met de ontginning van de veengebieden in de provincie. Hiervoor werd in 1637 het Winschoterdiep aangelegd, zodat de turf naar de stad vervoerd kon worden. Later volgden andere kanalen zoals het Musselkanaal naar Stadskanaal. De turfhandel was belangrijk voor de welvaart van Groningen. Deze rijkdom moest getoond worden. Men begon aan de bouw van een door architect Jacob Otten Husly ontworpen nieuw raadhuis, maar de turfwinning stagneerde na 1774. Het zou nog tot 1817 duren voordat het versoberde gebouw gereedkwam.

Reductie van Groningen

De stad Groningen beschouwde zich lang onafhankelijk. Toen Lodewijk van Nassau met zijn troepen na de Slag bij Heiligerlee voor de stadspoorten verscheen, werd hij niet binnengelaten. De Groningers dachten dat de oude rechten niet geëerbiedigd zouden worden.
Reductie van Groningen

Station Groningen

Als u in Groningen per trein arriveert, is dit het eerste wat u ziet van de roemrijke universiteitsstad: troosteloosheid waar niets boven gaat. De Groningers tonen hier hun visie en visitekaartje van de stad.
Station Groningen

Fietsles in Groningen

In Groningen staat de prachtige sculptuur 'Fietsles' van kunstenaar Kees Verkade. Een ouder rent naast een meisje op een fiets aan de Ubbo Emmiussingel in het centrum van Groningen. De in Haarlem geboren kunstenaar Kees Verkade (1941-2020) maakte realistische beelden.
Fietsles in Groningen

PS

Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Geschiedenis Groningen

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.