Franse troepen trekken over de Lek in 1795

Bezetting door Pichegru

De zuidelijke provincies waren al door de Fransen bezet. In de eerste weken van 1795 namen de Fransen bezit van de hele Republiek. Op 18 januari 1795 vluchtte stadhouder prins Willem V naar Engeland. "Schrei niet, mijn vriend. Ik ga, maar kom weder," beloofde de prins volgens een ooggetuige. Willem V zou Nederland nooit meer terugzien. Een dag later werd de Bataafse Republiek uitgeroepen.

Pichegru en Salme

De verovering van de noordelijke provincies ging snel. De natuur hielp een handje. De Waterlinie bleek in bevroren toestand van weinig nut: op 10 januari trokken de Fransen onder leiding van generaals Jean-Charles Pichegru (1761-1804) en Jean-Baptiste Salme (1766-1811) over de dichtgevroren Waal. Dit gebeurde op verschillende plaatsen, zowel ten oosten als ten westen van de Oude Hollandse Waterlinie.

Verovering

Nadat de Fransen de Waal waren overgetrokken deden ze een aanval op het gebied tussen Amerongen en Arnhem. Nadat de Fransen ook de Lek waren overgetrokken capituleerde Utrecht op 15 januari. Vier dagen later vond de machtsovername in de hoofdstad plaats. De Nederlandse vloot in Den Helder gaf zich op 24 januari over aan de Franse cavalerie. De politieke overgang ging net zo snel. De Staten-Generaal en de stadsbesturen gingen uit Fransgezinde volksvertegenwoordigers bestaan. Veelal bleven de zittende regenten gewoon in functie. De Fransen presenteerden enkele maanden later de rekening: Nederland moest een oorlogsonkostenvergoeding van honderd miljoen gulden betalen en kreeg de onderhoudsplicht van een Frans leger van 25.000 man.

Schoolplaat

Tekenaar J.H. Isings legde de overtocht over de Nederlandse rivieren vast voor een schoolplaat. Pichegru is de man in de grijze overjas, met een kaart in de hand. Op de achtergrond is een 'aide-de-camp' van generaal Salme zichtbaar, waar de zieken en gewonden werden verzorgd. Het huis op de achtergrond is het Veerhuis bij Culemborg. Op de schoolplaat ziet u ook hoe boeren de Fransen hielpen: zij bedekten het ijs met stro en vergemakkelijkten hiermee de oversteek.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.