Filips de Goede (1396-1467)

Hertog van Bourgondië

Filips de Goede volgde in 1419 Jan zonder Vrees op als hertog van Bourgondië. In deze functie heeft hij een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van de Nederlanden aan het einde van de middeleeuwen. Filips de Goede was de stichter van de Orde van het Gulden Vlies.

Expansie

Filips werd op 31 juli 1396 geboren in Dijon. Hij volgde in 1419 zijn vader Jan zonder Vrees op in het hertogdom Bourgondië en in de graafschappen Vlaanderen en Artesië. Jan zonder Vrees was op 10 september 1419 vermoord tijdens een bezoek aan Montereau-Fault-Yonne, waar hij met Karel VII van Frankrijk had gesproken over de consolidering van een verdrag. Na deze brute moord wendde Filips de Goede zich af van Frankrijk. Filips verwierf het graafschap Namen, de hertogdommen Brabant en Limburg en de graafschappen Holland, Zeeland en Henegouwen. Vanaf 1451 bestuurde hij ook het hertogdom Luxemburg.

Hervormingen

Na de indrukwekkende expansie van zijn rijk richtte Filips de Goede zich op de interne consolidatie van zijn gebieden. Hij voerde ook in de Nederlandse gewesten veel hervormingen op bestuurlijk gebied door. Deze veranderingen waren vooral nodig om te zorgen dat hij zijn invloed beter kon doen laten gelden in de door hem geregeerde gebieden. Filips streefde naar centraal bestuur. De door hem ingestelde bestuursorganen waren er allemaal op gericht om dit doel te bereiken. Zo verbeterde hij de centrale rechtspraak met de instelling van de Grote Raad en stelde hij de Staten-Generaal in. Dit centrale bestuur kwam in 1464 in Brugge voor het eerst bij elkaar, maar zou pas tot volle wasdom komen tijdens de regering van zijn zoon Karel de Stoute. In feite was dit de voorloper van de Staten-Generaal die wij nu in Nederland nog altijd kennen.

Zout

De Bourgondische hertog kreeg ook te maken met opstanden, want niet overal was Filips even geliefd. Deze opstanden waren vaak een reactie op de invoering van een nieuwe belasting of de verhoging van een belastingtarief. Een voorbeeld hiervan is de Gentse Opstand. In 1447 had hij in Gent, naar Frans voorbeeld, een belasting op het zout ingesteld. Later stelde hij ook een belasting op meel voor. Deze belastingen moesten geint worden door zijn ambtenaren Gent. Het Gentse bestuur wees de belasting af, want teveel mensen werden getroffen door deze belasting. Zout was een levensbehoefte. Zout werd immers gebruikt om te pekelen, waardoor levensmiddelen langer houdbaar werden.

Gentse Opstand

Na de Gentse afwijzing probeerde Filips de Goede zijn zin toch door te zetten. Hij ontbond de gemeenteraad en droeg nieuwe bestuurders aan in Gent. Hierna escaleerde het conflict. De gilden riepen een algemene staking uit en namen de wapens op. In december 1451 werd Biervliet in het huidige Zeeuws-Vlaanderen ingenomen. In Gent werden medestanders van hertog Filip vermoord. Door deze gewelddadigheden verloor Gent steun van andere steden. Filip stuurde een leger naar Gent om het verzet de kop in te drukken en zijn heerschappij te herstellen. Tijdens deze strijd kwam de bastaardzoon van Filips, Korneel, om het leven. Gent kon in 1453 definitief worden ingenomen door Filips.

Gulden Vlies

Filips de Goede is ook de stichter van de Orde van het Gulden Vlies. Deze ridderorde werd op 10 januari 1430 ingesteld ter gelegenheid van zijn huwelijk met Isabella van Portugal. De orde had een politieke functie. Het Gulden Vlies moest de adel beter verbinden en was daarnaast een mooie manier om God te eren. Bij de oprichting in 1430 in Brugge bestond de orde uit vierentwintig ridders en vier officieren: een schatbewaarder, een wapenmeester, een kanselier en een griffier. De hertog van Bourgondië stond aan het hoofd van het Gulden Vlies.

Overlijden

Filips de Goede overleed op 15 juni 1467 in Brugge, waar hij werd begraven in de Sint-Donaaskerk. Later werd zijn stoffelijk overschot door zijn opvolger naar Dijon overgebracht. Alleen zijn hart en ingewanden bleven in Brugge achter. Filips de Goede werd opgevolgd door zijn zoon Karel de Stoute.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Middeleeuwen

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.