Eerste Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij

Amsterdam-Haarlem

Op 20 september 1839 werd de eerste spoorlijn in Nederland in gebruik genomen. Het baanvak tussen Amsterdam en Haarlem werd aangelegd door de Eerste Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij. In het eerste jaar maakten 371.019 reizigers gebruik van de treinverbinding en het jaarverslag vermeldde uitdrukkelijk, dat deze dienst zonder ongelukken was uitgevoerd.

Dankbaar

"Waarlijk een uitkomst waarover wij ons onder dankbare erkentenis van Gods zegen wel mogen verheugen, een daadzaak verre opwegende tegen vele schoonklinkende woorden, die wij hieromtrent niet behoeven te verkwisten." Velen begrepen dat de trein voor grote veranderingen zou zorgen. "Er zijn jaren verlopen sedert de hoofdstad een feestdag vierde, welke in luister, maar vooral in geestdrift, met orde gepaard, en, daardoor in algemeen genoegen, met die van gisteren kan worden vergeleken," schreef De Avondbode op 25 september 1839.

Honderd roe

Het station van Amsterdam stond toen nog niet op de voor ons vertrouwde plaats bij het Damrak. Het eerste station van Amsterdam stond tegenover de herberg 'Een honderd roe' bij de grens met de toenmalige gemeente Sloten. Op die plaats zou de koning Willem II op 28 november 1840 aankomen bij zijn eerste officiële bezoek aan de hoofdstad.

Nederlandse romanticus

Met de komst van het ijzeren paard ontstond ook een nieuw genre in de landschapsschilderkunst. De kunstenaar Wouterus Verschuur (1812-1874) was een meester in het natuurgetrouw weergeven van paarden. In 1855 was zijn werk te zien op de Wereldtentoonstelling in Parijs. Keizer Napoleon III van Frankrijk kocht op deze tentoonstelling een schilderij van Verschuur De Nederlandse romanticus kreeg hierdoor ook in het buitenland bekendheid.
Wouterus Verschuur won in 1831 en 1832 de Felix Meritis-prijs. Hij was lid van de Koninklijk Academie en Arti et Amicitae in Amsterdam, maar tussen 1842 en 1868 woonde en werkte hij ook in Den Haag, Doorn, Haarlem en Brussel.

Baanbeveiliging

Wouterus Verschuur plaatste het paard doorgaans centraal in de voorstelling. In het schilderij met de stoomlocomotief bij Haarlem, spelen de paarden een bijrol. In de verte komt de locomotief aangereden. De wachter staat voor zijn huisje en geeft met de witte vlag het teken dat de spoorbaan veilig is en dat de machinist zijn rit kan vervolgen. Veel vertrouwen had men toen nog niet. Nadat de trein gepasseerd was moest de wachter het hele aan hem toevertrouwde deel van het spoorwegtraject langs lopen om te zien of er geen spoorstaven gebroken waren en om na te gaan of er bagage van de daken van de rijtuigen was gevallen.

Telegraaf

Op dit schilderij van Wouterus Verschuur zien we naast het baanwachtershuisje nog een voorbeeld van primitieve baanbeveiliging: een hoge paal met een optische telegraaf. Hiermee werden van wachtpost tot wachtpost berichten doorgegeven. Op de spoorlijn tussen Amsterdam en Haarlem werd de telegraafverbinding kort na 1845 in gebruik genomen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland. Hollandse ijzeren spoorweg staat ook in de interessante bundel 'Nederland in verleden tijd'.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Spoorwegen in Nederland

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.