Bezoek Napoleon aan Nederland in 1811

Napoleon in Amsterdam

Op 9 oktober 1811 reed Napoleon Bonaparte door de Linnaeusstraat in Amsterdam. Hij werd daar opgewacht door de notabelen. De Antwerpse historieschilder Mattheus Ignatius van Bree legde het gebeuren vast. In 1810 annexeerde Napoleon Bonaparte Nederland, maar het duurde nog een jaar voordat hij het departement aan de Noordzee zou bezoeken.

Zuidelijke Nederlanden

In 1803 had Napoleon Bonaparte al enkele steden in de Zuidelijke Nederlanden bezocht, zoals Oostende, Gent, Antwerpen, Brussel en Namen. Napoleon gaf opdracht om in Antwerpen het Bonapartedok en het Willemdok te graven. Antwerpen moest een oorlogshaven worden, want Napoleon was beducht op de Britten. De in 1804 in Parijs tot keizer gekroonde Napoleon bracht in 1811 een nieuw bezoek aan de Nederlanden. Napoleon Bonaparte verbleef van 23 september tot en met 31 oktober 1811 in deze streek. Napoleon bezocht ongeveer veertig plaatsen in Nederland. Hij had vooral belangstelling voor forten, havens en stadswallen. Hij reisde veelal per boot, met een koets of op een paard en hij werd meestal begeleid door een militair escorte. Er waren strenge veiligheidsmaatregelen uitgevaardigd.

Veiligheidsmaatregelen

Het vertrek van zijn broer, Lodewijk Napoleon, was slecht gevallen in ons land, maar tijdens het bezoek van de Franse keizer was er geen protest te horen. Dit werd mede voorkomen door de vele veiligheidsmaatregelen. Er mochten geen schepen onder de bruggen liggen die de keizer passeerde en langs de route moesten allerlei objecten, worden verwijderd. De stadsbestuurders moesten veel werk verzetten om het bezoek in goede banen te leiden.

Flitsbezoek

Napoleon kwam bij Cadzand aan land. De keizer deed tijdens zijn bezoek in 1811 meer dan veertig plaatsen aan. Hij reisde per boot, met een koets en te paard. Dit gebeurde altijd met een militaire escorte, want men hield rekening met een aanslag. Napoleon was gewaarschuwd. Aan de vooravond van het bezoek waren immers opstootjes geweest in Amsterdam, Katwijk en enkele andere plaatsen. In sommige plaatsen bleef hij een dag. Andere steden en dorpen kregen minder tijd om zich te presenteren. Soms reisde hij na enkele minuten door en liet hij de plichtplegingen die het stadsbestuur voorbereid had aan zich voorbijgaan. Dit overkwam onder meer het stadsbestuur van Alkmaar. Deze stad had er veel werk van gemaakt. Langs de route waren versieringen en een triomfboog aangebracht, maar de keizer bleek een slechte bui te hebben. Zonder uit de koets te stappen nam hij de sleutels van de stad aan en nadat hij enkele officieren had toegesproken verliet hij Alkmaar al na tien minuten.

Reden van het bezoek

De belangstelling ging ook in 1811 vooral uit naar de maritieme mogelijkheden. Doel van zijn bezoek was met name een militaire inspectie van de departementen aan de Noordzee. Napoleon wilde de Britten isoleren. De Nederlandse marine zou hierbij van pas kunnen komen. Bovendien dacht de Franse keizer dat de Nederlanden financieel veel meer konden bijdragen aan Frankrijk. Napoleon had dit geld nodig voor de financiering van zijn leger. Mede daarom werd op 9 oktober 1811 ook Amsterdam bezocht. Ook zouden Nederlandse soldaten zijn legers kunnen versterken. Op de heide bij Zeist bezocht Napoleon een legeroefening met dertienduizend soldaten. De intocht in Utrecht verregende. In de regen inspecteerde hij de stadswallen. Op de Oude Gracht raakte hij geïsoleerd van zijn escorte. De enthousiaste menigte trachtte hem aan te raken, maar Napoleon reed snel verder.

Den Helder

In Vlissingen inspecteerde hij de oorlogsvloot. In Den Helder was een marinebasis. Lodewijk Napoleon had Den Helder in 1807 al bezocht en opdracht gegeven om de haven te versterken. Er werden verschillende plannen ontwikkeld, maar de bouw van de versterkingen rond Den Helder kwamen pas op gang na het bezoek van Napoleon Bonaparte. De keizer bezocht Den Helder op 16 en 17 oktober 1811. Hij beschouwde Den Helder als de belangrijkste marinehaven van de Nederlanden. Volgens de historicus Maarten Bakker wilde hij van Den Helder het "Gibraltar van het Noorden" maken. Napoleon Bonaparte had veel haast. In 1812 moest de haven al in verdedigbare staat verkeren. Na zijn vertrek werd direct begonnen aan de bouw van een aantal forten. Deze verdedigingslinie werd bekend als de Stelling van Den Helder.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Bataafse Republiek en Franse Tijd

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.