Bergen op Zoom

Plaats in Noord-Brabant

Bergen op Zoom ontstond op een zandrug in een veengebied bij de Scheldedelta. Het veengebied ten oosten van de zandrug werd in de dertiende eeuw ontgonnen. De plaats was van strategisch belang voor de hertog van Brabant. De stad kreeg rond 1200 stadsrechten.

Op Zoom

Over de herkomst van de naam Bergen op Zoom bestaan veel theorieën. De plaats ontstond, net als veel andere plaatsen in Nederland, op een hoger gelegen zandwal. De Frankische nederzetting met een haven aan de Oosterschelde werd Bergen genoemd. Later kwam de toevoeging 'op Zoom'. Zoom duidt mogelijk op de zeekleigronden of verwijst naar de hoogteverschillen door de ligging aan de rand van de Brabantse Wal. Een andere theorie legt een verband met het woord soma, dat zou zijn gebruikt voor moeras.

Middeleeuwen

In de middeleeuwen brandde de stad verschillende keren af. Hierdoor ging onder meer het archief van de stad verloren. Daarom kunnen we niet meer vaststellen wanneer Bergen op Zoom stadsrechten kreeg. Bergen op Zoom kreeg in de veertiende eeuw een stadsmuur met vier stadspoorten. Hiervan resteert allen de Lievevrouwenpoort. Deze stadspoort deed na een stadsuitbreiding dienst als gevangenpoort.

Sint-Felixvloed

Bergen op Zoom had in de middeleeuwen geprofiteerd van de handel. Er werd veel handel gedreven met Engelse kooplieden die in laken en wol handelden. Men verhandelde in Bergen op Zoom onder meer Engels laken, wol en meekrap, een grondstof voor rode kleurstoffen. De handel stagneerde in zestiende eeuw door verzanding van de Oosterschelde na de Sint-Felixvloed. Bovendien kwam het naburige Antwerpen in de eerste helft van de zestiende eeuw tot volle bloei.

Garnizoensstad

De Tachtigjarige Oorlog zorgde ook voor een dalende omzet van de handelaren. Bergen op Zoom werd een garnizoensstad. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog lag de stad op een strategische positie op de grens van noord en zuid. De stad werd verschillende keren belegerd. Dit gebeurde onder meer in 1622 door de Spaanse legerleider Ambrogio Spinola. Aan het begin van de achttiende eeuw werden de vestingwerken van Bergen op Zoom gemoderniseerd door Menno van Coehoorn. De vesting werd een onderdeel van de West-Brabantse waterlinie. Dit kon niet verhinderen dat de stad tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog in 1747 door de Fransen kon worden ingenomen. Bij deze inname werd een groot deel van de stad door de Fransen verwoest. Ook de Sint-Gertrudiskerk liep grote schade op.

Bezienswaardigheden

Een deel van het centrum van Bergen op Zoom is beschermd stadsgezicht. In de stad staan ongeveer vijfhonderd gemeente- en rijksmonumenten. Bij de Grote Markt staat de middeleeuwse Sint-Geertrudis of Grote Kerk. Deze fraaie kruisbasiliek heeft een kerktoren met een koepelvormige spits. De bijnaam 'Peperbus' is hieraan te danken. Het stadhuis werd aan het begin van de vijftiende eeuw gebouwd. De huidige gevel van het stadhuis aan de Grote Markt dateert echter van 1612. De Markiezenhof werd aan het einde van de vijftiende eeuw gebouwd door de befaamde Mechelse bouwmeester Keldermans. Dit gotische stadspaleis was ooit de residentie van de heren en later de markiezen van Bergen op Zoom. In het pand vinden nu tentoonstellingen en evenementen plaats.

Bestuur

Bergen op Zoom is een zelfstandige gemeente in de provincie Noord-Brabant. Hiertoe behoren ook de dorpen Halsteren en Lepelstraat.

Stadspoort Bergen op Zoom

In Bergen op Zoom staat de Gevangenpoort. Deze middeleeuwse stadspoort werd ook wel Lievevrouwenpoort genoemd. Het is het oudste monument van Bergen op Zoom. De poort werd in de veertiende eeuw gebouwd als onderdeel van de vestingmuur die de stad moest beschermen voor vijandelijke aanvallen.
Stadspoort Bergen op Zoom

Markiezenhof Bergen op Zoom

De Markiezenhof in Bergen op Zoom werd aan het einde van de vijftiende eeuw gebouwd in opdracht van Jan II van Glymes, de heer van Bergen op Zoom. Voor de bouw van zijn paleis nodigde hij de bouwmeesters Antoon en zijn zoon Rombout Keldermans uit Mechelen uit.
Markiezenhof Bergen op Zoom

Beleg Bergen op Zoom in 1622

De Brabantse stad Bergen op Zoom werd tijdens de Tachtigjarige Oorlog in 1622 door Ambrogio Spinola belegerd. Hij was in 1601 naar de Nederlanden gekomen om de Republiek weer onder Spaans gezag te brengen. Na het Twaalfjarige Bestand zette hij opnieuw de aanval in.
Beleg Bergen op Zoom in 1622

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Geschiedenis Noord-Brabant

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.