Atlas Maior van Willem Blaeu

Wereldberoemde atlas

De Atlas Maior met kaarten van Willem Blaeu werd samengesteld door zijn zoon Joan Blaeu. De uitgave verscheen in 1635 in twee delen onder de naam Atlas Novus. De delen werden in 1662 samengevoegd in een versie in het Latijn: Atlas Maior. De wereldatlas bevatte 594 kaarten. De atlas Maior van Blaeu werd wereldberoemd.

Willem Jansz Blaeu

Willem Jansz Blaeu werd in 1571 geboren in Uitgeest of Alkmaar. Hij was de zoon van een welvarende haringkoopman. Willem begon zijn werkzame leven als timmerman, maar hij had meer interesse voor wetenschap. In de winter van 1595 reisde hij naar Denemarken. Op het eiland Ven studeerde hij een halfjaar bij Tycho Brahe. Hij leerde van de Deense astronoom hoe hij instrumenten en globes moest maken. Blaeu vestigde zich in zijn geboortestad Alkmaar en later in Amsterdam. In de hoofdstad opende hij een werkplaats en winkel in globes en andere nautische instrumenten.

Amsterdam

In november 1599 kocht hij een grondstuk op de Lastage, de wijk die tegenwoordig bekend staat als Nieuwmarktbuurt. Deze wijk groeide in de zestiende eeuw uit tot het belangrijkste industrie- en havengebied van Amsterdam. Vanuit zijn huis had hij zicht op de schepen en de haven. In 1605 verhuisde hij naar het pand de 'Vergulde Sonnewijser' op het Damrak. Blaeu ontdekte twee sterren en voerde in 1629 metingen uit tussen Hoek van Holland en Texel voor de berekening van de omtrek van de aarde.

Uitgaven

Willem Blaeu is echter vooral bekend geworden als cartograaf en uitgever. In 1604 verscheen 'Inferioris Germaniae Provinciarum Nova Descriptio' een kaart van Nederland met de omliggende gebieden. Een jaar later verscheen zijn eerste wereldkaart, de 'Nova universi terrarum orbis mappa'. Willem Blaeu gaf ook zeemansgidsen uit. In 1608 verscheen de eerste uitgave van 'Het licht der zeevaart'. Het boek bevatte 115 tekstpagina's en 19 kaarten. Blaeu heeft verschillende drukken van dit werk uitgegeven. De uitgave verscheen bovendien in het Frans en het Engels. In 1623 verscheen de eerste versie van 'Zeespiegel, inhoudende een korte Onderwijsinghe inde Konst der Zeevaert'. Dit werk werd in 1638 uitgebreid met 'Middellandsche Schipvaert'.

Concurrentie

Blaeu heeft jarenlang het alleenrecht gehad om kaarten te vervaardigen in Amsterdam. Dit veranderde in 1619 toen Blaeu's privilege afliep. Zijn concurrenten vestigden zich vlakbij zijn huis op het Damrak. Zijn buurman Johannes Janssonius (1588-1664) was ook cartograaf, drukker en uitgever. Tegenover hem woonde de boekhandelaar en drukker Jacob Aertsz. Colom (1600-1673). Colom gaf vanaf 1632 een zeemansgids uit die hij vernoemde naar zijn huis: De Vyerighe Colom. Willem Blaeu kreeg in 1633 een aanstelling als kaartenmaker van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC). Daarnaast was hij examinator van de VOC-stuurlieden.

Overlijden

Willem Blaeu overleed in 1638 in Amsterdam. Hij werd daar op 21 oktober 1638 begraven in de Nieuwe Kerk. Zijn bedrijf aan de Bloemgracht werd voorgezet door zijn zoons Johan en Cornelis.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Nederlanders en de Zeevaart

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.