Adriaan Pauw en de Vrede van Münster

Einde Tachtigjarige Oorlog

Adriaan Pauw behoorde tot de gematigde vleugel van de Hollandse kooplieden. Hij was afkomstig uit een handelsfamilie en begreep daarom heel goed, dat de handel voordeel zou hebben bij vrede en rust. Hij wilde daarom een beëindiging van de vijandelijkheden met Spanje.

Diplomatie

De Nederlanders probeerden eerst op een andere manier een einde aan de oorlog met Spanje te maken. Op verzoek van prins Frederik Hendrik van Oranje reisde Adriaan Pauw in 1634 met Johan de Knuyt naar Frankrijk om daar een alliantie te smeden tegen Spanje. Een van de afspraken was een bilateraal verdelingsplan van de Zuidelijke Nederlanden, waarbij dit gebied gelijkelijk zou worden verdeeld tussen Frankrijk en de Republiek. Dit plan kwam uiteindelijk niet tot stand, doordat de verwachte opstand van de adel in de Zuidelijke Nederlanden tegen Isabella van Spanje uitbleef.

Adriaan Pauw

Adriaan Pauw (1585-1653) werd geboren in Amsterdam in een rijke handelsfamilie. Hij was heer van Heemstede, Hoogersmilde, Bennebroek, Nieuwerkerk etc. Adriaan studeerde rechten aan de universiteit van Leiden. Hij was van 1631 tot 1636 en later nog eens van 1651 tot 1653 raadpensionaris van Holland. Hij overleed in 1653. Adriaan Pauw werd begraven in de grafkelder van de door hem gestichte Oude Kerk in Heemstede. Zijn praalgraf werd waarschijnlijk vervaardigd door Amsterdamse bouwmeester Hendrick de Keyser, de architect van de naar hem vernoemde Beurs van Hendrick de Keyser.

Münster

Van 1646 tot 1648 onderhandelde men in Münster over het einde van de Tachtigjarige Oorlog. "De voorgeschiedenis van de Vrede van Munster is weinig verkwikkelijk: een opeenvolging van kleine en grote intriges, een gekuip zonder weerga, een onontwarbaar kluwen van persoonlijke, stedelijke en gewestelijke belangen," schreef Presser over deze besprekingen.
Adriaan Pauw stond niet aan het hoofd van de Nederlandse delegatie, maar speelde wel een belangrijke rol in Münster. De Nederlandse historieschilder Gerard ter Borch maakte een schilderij, waarop te zien is hoe Adriaan Pauw in 1646 met zijn echtgenote Anna van Ruytenburgh in hun koets naar Münster reden. De Gelderse edelman Bartolt van Gent was de voorzitter van de Nederlandse delegatie. Andere belangrijke leden waren naast Adriaan Pauw, Johan van Matenesse, Willem Ripperda, Adriaan Clant, Godart van Reede van Nederhorst, Frans van Donia en Johan de Knuyt. De Vrede van Münster was een onderdeel van de Vrede van Westfalen, die niet alleen een einde maakte aan de oorlog tussen de Nederlanden en Spanje, maar ook de Dertigjarige Oorlog beëindigde. Het verdrag tussen Spanje en de Republiek de Zeven Verenigde Nederlanden werd op 30 januari 1648 vastgelegd. De vrede werd getekend op 15 mei 1648.

Gerard ter Borch

Gerard ter Borch reisde met de Nederlandse diplomaat mee naar Münster, waar hij zijn belangrijkste werk 'De vredesconferentie tussen Holland en Spanje' schilderde. Op dat groepsportret staan alle diplomaten die betrokken waren bij de vredesbesprekingen, die een einde maakten aan de Tachtigjarige Oorlog en de Dertigjarige Oorlog. Voor dat werk vroeg hij zoveel geld, dat het niet verkocht werd. Het schilderij van de aankomst van Adriaan Pauw in Münster is veel aantrekkelijker. Het heeft een vreemde ontstaansgeschiedenis. Merkwaardigerwijs gebruikte Ter Borch hiervoor een twintig jaar oud landschap van Gerard van der Horst. Gerard ter Borch schilderde in deze voorstelling de intocht van Pauw en zijn echtgenote in Münster. Het schilderij is daarom historisch niet erg verantwoord. Maar het is wel een aardig plaatje.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de Tachtigjarige Oorlog. Lees Tachtigjarige Oorlog als u meer wilt weten over de oorlog van de Nederlandse gewesten tegen Spanje en het ontstaan van Nederland. De Vrede van Münster komt ook voor in onze uitgave Tachtigjarige Oorlog 1568-1648.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Tachtigjarige Oorlog

De Tachtigjarige Oorlog was niet alleen de langstdurende oorlog in de Nederlanden, maar ook de belangrijkste, want de Nederlandse gewesten keerden zich af van het Habsburgse bestuur en daardoor ontstond de zelfstandige staat Nederland. In de Tachtigjarige Oorlog vonden een groot aantal belegeringen en veldslagen plaats. De belangrijkste worden besproken in het 'Tachtigjarige Oorlog 1568-1648: de opstand en het ontstaan van Nederland'. Ook de belangrijkste veldheren, zowel aan Spaanse als aan Nederlandse zijde, zijn te vinden in deze uitgave.
Tachtigjarige Oorlog


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.